رودهای ایران معمولا از چشمه‌ها و ارتفاعاتی مانند کوه‌ها و کوهپایه‌ها سرچشمه می‌گیرند. این رودها در این سرزمین نیمه خشک و بیابانی، همچون شریان‌هایی برای ادامه زندگی و حیات جاری و ساری هستند. نقش رودها ازنوع دائمی و فصلی در کشور ما، ایران بسیار مهم و حیاتی است چنانچه از دیرباز در این سرزمین همه تمدن‌ها در کنار رودها و منابع آبی ایجاد شده است.
رودها در ایران تقریبا در اکثر نقاط کشور به‌صورت پراکنده وجود دارند، تنها بخش کشور که تقریبا هیچ رودی در آن وجود ندارد کویر فلات مرکزی است. بزرگترین و مهمترین رودهای ایران معمولا در دو رشته کوه زاگرس و البرز قرار دارند که از ارتفاعات این منطقه سرچشمه می‌گیرند. در میان رودهای ایران بسیاری از رودخانه ها به‌صورت فصلی قرار دارند که در این مقاله به معرفی رودهای دائمی شهرها و استان‌های مختلف می‌پردازیم.
مطلب مرتبط: دریاچه های ایران | شگفتی های یک سرزمین پهناور
لیست رودهای دائمی استان‌های مختلف
آذربایجان شرقی
- اسبه ریز
- صوفی چای
- قرنقو چای
- قطور چای
- گنبر چایی
- مردق چای
- قزل اوزن
- ارس
- تلخه رود
- قطور چای
ارس
ارس یکی از مهمترین رودهای ایران است که از کوه‌های بینگول در آناتولی ترکیه سرچشمه می‌گیرد و با گذر از استان‌هایی مانند آذربایجان شرقی و غربی، در نهایت به دریای خزر می‌ریزد. این رود به‌عنوان خط مرزی میان کشورهای ارمنستان، جمهوری آذربایجان و نخجوان از اهمیت سیاسی بالایی نیز برخوردار است.
آذربایجان غربی
- آغ چای
- باراندوز
- زاب کوچک
- زرینه رود
- زولا چای
- سیمینه رود
- قطور چای
- گدار چای
- مهاباد رود
- نازلی چای
- قزل اوزن
زرینه رود
زرینه رود در میان رودهای ایران یکی از ریزآبه‌های دریاچه ارومیه به‌شمار می‌رود. این رود با 302 کیلومتر یکی از طویل‌ترین و پرآب‌ترین رودهای شمال‌غرب ایران است. این رود از کوه‌های مرزی میان ایران و عراق و ارتفاعات چهل چشمه سقز سرچشمه گرفته و با عبور از زرینه رود وارد دشت شاهین دژ می‌شود.
اردبیل
- ارس
البرز
- چالوس
- کرج
مطلب مرتبط: آبشارهای ایران | معرفی و محل قرارگیری چند مورد از زیباترین آبشارها
ایلام
- خوش
- جزمان رود
- آهوران
- کن گیر
اصفهان
- زاینده رود
زاینده رود
زاینده رود بزرگترین، پرآب‌ترین و مهمترین رود فلات مرکزی ایران است که از رشته کوه‌های مرکزی زاگرس در چهارمحال بختیاری سرچشمه گرفته و در نهایت به باتلاق گاوخونی می‌رسد. طول این رود 41,500 کیلومتر است که به دلیل اهمیت و شاخص‌بودن این رودخانه به ثبت سازمان میراث فرهنگی با‌عنوان 18 امین اثر طبیعی رسیده است.
بوشهر
- دالکی
- مند
تهران
- جاجرود
- کن
- چالوس
- کرج
- دربند
دربند
رود دربند معروفترین و مهمترین رود پرآب پایتخت است که به نوعی رود تشکیل دهنده شهر تهران نیز به‌شمار می‌رود. نکته جالب توجه در مورد این رود این است که بلندترین نقطه رشته کوه توچال و البرز مرکزی جنوبی با ارتفاع 3933 متر در حوزه آبخیز این رودخانه قرار دارد.
خوزستان
- گرگر
- مارون
- شطیط
- کرخه
- شاوور
- زهره
- دز
- جراحی
- بهمنشیر
- اروند رود
- کارون
مطلب مرتبط: تنگه های ایران | ماجراجویی در دل پدیده های شگفت انگیز
کارون
رود کارون به‌عنوان اولین رود ایران، مهمترین، طولانی‌ترین و بزرگترین رود کشور است. این رود در منطقه جنوب و حنوب‌غربی ایران یکی از حیاتی‌ترین شریان‌های آبی به‌شمار می‌رود که در گذشته به دلیل حجم زیاد آب در آن کشتیرانی نیز انجام می‌گرفته.
نکته جالب توجه در مورد این رود این است که از آبریزهای رودخانه های هشت استان با نام‌های همدان، فارس، چهارمحال بختیاری، کهکیلویه و بویر احمد، لرستان، اصفهان و استان مرکزی شکل می‌گیرد.
اروند رود
اروند رود یا شط العرب از جمله رودهای مهم و پر آب مرز میان ایران و عراق است که از پیوستن رودهای دجله، فرات و سپس کارون رودخانه مرزی پهناوری را به‌وجود می‌آورند. این رود 190 کیلومتر طول دارد که از شهرهایی مانند: بصره، خرمشهر، آبادان، خسرو آباد و فاو گذر می‌کند.
خراسان رضوی
- اترک
- بابا رمضان
- بار
- تجن
- سنگ نسو
- ششطراز
- کشف رود
- هریرود
هریرود
رود هریرود به طول 1,1oo کیلومتر از مناطق مرتفع ولسوالی لعل و سرجنگل در افغانستان سرچشمه می‌گیرد و با گذر از ولایت‌های غور و هرات به مرز ایران رسیده و بخشی از مرز این دو کشور را تشکیل می‌دهد. این رود پس از پیوستن به کشف رود و با نام تجن و در بستر یک رودخانه با ریزابه‌های فراوان وارد کشور ترکمنستان شده و در بیابان قره قوم به انتهای مسیر خود می‌رسد.
خراسان شمالی
- اترک
اترک
اترک از جمله رودهای ایران با بستر گلی و خروشان است که معمولا با سیل همراه می‌شود. این رود از کوه‌های هزار مسجد در خراسان رضوی سرچشمه گرفته و در نهایت با گذر از شهرهای مختلف و متعدد به مرز ایران و ترکمنستان رسیده و خط مرزی این دو کشور را تشکیل می‌دهد. این مورد از رودهای دائمی ایران با اهمیت سیاسی و جغرافیایی بسیار زیادی که دارد در انتهای مسیر خود به دریای خزر می‌ریزد.
مطلب مرتبط: معرفی رشته کوه زاگرس + قله ها، رودها و پوشش گیاهی این منطقه
چهارمحال بختیاری
- زاینده رود
زنجان
- قزل اوزن
- سفید رود
قزل اوزن
رود قزل اوزن دومین رود بزرگ کشور بعد از کارون در میان لیست رودهای ایران است. این رود طویل از کوه‌های چهل چشمه در کردستان سرچشمه گرفته و سپس با گذر از استان‌های کردستان، زنجان، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و گیلان در نهایت به دریای خزر می‌ریزد.
سیستان و بلوچستان
- هیرمند
هیرمند
هیرمند یا هلمند نام یک رود بسیار مهم و بزرگ در شرق ایران و از مهمترین رودهای دائمی ایران است که از ولایت هلمند افغانستان سرچشمه گرفته و به دریاچه هامون می‌ریزد. این رود از جمله پرآب‌ترین رودهای افغانستان و آسیا به‌شمار می‌رود. رود هیرمند از رشته کوه هندوکش در افغانستان سرچشمه گرفته و با سرریز شدن به دریاچه هامون، دریاچه مشترک ایران و افغانستان را تشکیل می‌دهد.
سمنان
- حبله رود
فارس
- فیروز آباد
- مند
- کر
مطلب مرتبط: دریاچه صورتی مهارلو + بهترین زمان بازدید و مسیر دسترسی
کرمانشاه
- آب باریک
- آب زرشک
- آب نفت
- آهوران
- الوند
- جامیشان
- جزمان رود
- جیکا
- زرآور
- زیمکان
- سیروان
- سیمره
- قره سو
- کنگا گوش
- گیلان غرب
- لیله
- کرند
- کن گیر
- گاماسیاب
کردستان
- قزل اوزن
- سیروان
- سفید رود
- زاب کوچک
- زاب
- زر آور
کرمان
- هلیل رود
هلیل رود
هلیل رود از جمله رودهای جنوب شرقی ایران در جنوب کرمان است. این رود با طول 390 کیلومتر، بزرگترین رود جنوب شرقی ایران به شمار می‌رود. هلیل رود از لحاظ باستانی و تاریخی نیز رود بسیار پراهمیتی است که براساس تحقیقات انجام شده، بستر این رودخانه زمینه آغاز کشاورزی و ایجاد تمدن کهن جیرفت را فراهم کرده است.
کهکیلویه و بویر احمد
- جن
- جراحی
گلستان
- اترک
گیلان
- سفید رود
- قزل اوزن
سفید رود
سفید رود یکی از رودهای مهم کشور و طویل‌ترین رود شمال ایارن به‌شمار می‌رود. این رود از به هم پیوستن شاهرود و قزل اوزن در شهر منجیل پدید آمده و در نهایت به دریای خزر می‌ریزد.
لرستان
- سیمره
مازندران
- تالار
- هراز
- بابلرود
مطلب مرتبط: چشمه باداب سورت مازندران | بازدید از جاذبه طبیعی کم نظیر ایران
همدان
- گاماسیاب
هرمزگان
- مهران
- میناب
رودهای ایران از لحاظ گسترش و نحوه شکل‌گیری بسیار متفاوت و گوناگون هستند که در میان آن‌ها رودخانه های منشعب شده از ریزآبه‌ها بدون سرچشمه گرفتن از یک منبع آبی اولیه نیز وجود دارد. در این مقاله از سفرانه با معرفی رودهای ایران سعی داشتیم به توضیح در مورد رودهای موجود در استان‌های مختلف و مهمترین نمونه از آن‌ها بپردازیم.
