جاهای دیدنی یزد را نمی‌توان در یک سفر کوتاه مدت دید بنابراین اگر به دنبال سفری طولانی و پر از زیبایی و اصالت می‌گردید، این مطلب را دنبال کنید. یزد از قدیمی ترین شهرهای ایران است که در آن می‌توان بناهایی گواه بر این موضوع را دید.
فهرست مطلب
-
- باغ دولت آباد
- مجموعه امیر چخماق
- مسجد جامع یزد
- خانه لاری ها
- بقعه دوازده امام
- مجموعه خان یزد
- مسجد جامع فهرج
- کویر کاراکال
- آتشکده یزد
- موزه آب
- آب انبار امیر چخماق یزد
- مدرسه ضیائیه (زندان اسکندر)
- دخمه زرتشتیان
- بقعه رکن الدین
- موزه آئینه و روشنایی
- تالاب دروازه قرآن
- روستای فهرج
- آرامگاه سید گل سرخ
- آب انبار رستم گیو
- قلعه سریزد
- روستای خرانق
شهر یزد در گذشته به نام ایساتیس شناخته می‌شد و در طی قرون مختلف و پس از حمله اعراب به ایران به یزد شناخته شد. شهر یزد مرکزی ترین استان در ایران بوده و آب و هوایی کویری و گرم دارد. یکی از نقاط بارز در مورد این شهر حفظ اصالت بافت شهری بوده و با وجود اشاعه ساختمان‌سازی‌های جدید و زندگی مدرن، یزد همچنان ظاهر سنتی خود را حفظ کرده است.
در این مطلب از سفرانه به معرفی چندین مورد از جاهای دیدنی یزد پرداخته و جاذبه‌های گردشگری این شهر زیبا و رویایی را با هم بررسی می‌کنیم.
باغ دولت آباد
ساختن رویاهایی که شاید وقوعشان سخت‌ترین کار ممکن باشد تنها از دست هنرمندان و معماران ایرانی برمیآید. باغسازی را می‌توان یکی از هنرهای محصورکننده ایرانیان دانست که همچون شگفتی در بین ناباوری است. باغ دولت آباد یزد نیز نمونه‌ای از این رویای به وقوع پیوشته است؛ باغی سرسبز و همراه نهر آب در میانه کویری خشک و بی آب و علف.
تکرار این هنر باغسازی را می‌توان در جاهای دیگری مانند باغ شازده ماهان کرمان نیز مشاهده کرد. باغ دولت آباد همچون نگینی سبز در میانه شهری آجری رنگ بوده که فضایی متفاوت را برای هر بیننده خود خلق کرده است. این باغ در دوره افشاریه ساخته شد و در ادوار بعدی نیز محل سکونت شاهان بوده است.
در انتهای باغ به رسم باغسازی ایرانی، کوشکی با هشت جبهه ساخته شده که فضای داخلی آن نیز زیبایی کمی از تصویر باغ ندارد. همچنین بادگیر بلند 33 متری نیز بر فراز کوشک یکی از استثتائات معماری اسلامی ایران است.
آدرس: شهر یزد، خیابان شهید رجایی، باغ دولت آباد
مجموعه امیر چخماق
شگفتی بناهای موجود در شهر یزد به قدمت و یا صلابت و بلندی آن‌ها باز میگردد. ساخته شدن بناهای ستبر و بلند در زمان حکومت تیموریان یکی از اصول معماری ایران بود و شاه به سبب رخ کشیدن قدرت خود بناهایی عظیم را می‌ساخته است. مجموعه امیر چخماق نیز نوعی از همین بناهای حکومتی است که از جمله مشهورترین جاهای دیدنی یزد به شمار می‌رود.
مجموعه امیر چخماق متشکل از مسجد، تکیه، آب انبار، خانقاه، کاروانسرا، قنات خانه، چاه آب سرد، حمام عمومی و مدرسه را شامل می‌شود. تصویر ایوان ورودی مسجد این مجموعه با مناره‌های بلند قامت ممکن است آشنا باشد. در این محل و صحن روبرو آن هر ساله مراسم عاشورا برگزار شده و در آن از نخل بزرگ یزد نیز رونمایی می‌شود.
آدرس: یزد، خیابان امام خمینی، میدان سلمان فارسی
مطلب مرتبط: امیر چخماق یزد | یک مجموعه بزرگ با قدمت دوران تیموری
مسجد جامع یزد
صحبت کردن از مسجد جامع یزد و شکوه و زیبایی آن کاری دشوار است. این مسجد همانند مسجد جامع اصفهان نمادی از حاصل چند ساله معماران ایرانی در ادوار مختلف است. بسیاری از تاریخ نگاران بر این عقیده هستن که بنا اولیه این مسجد بر روی یکی از آتشکده‌های ساسانی ساخته شده است.
دوران اوج معماری این مسجد به حکومت تیموریان باز میگردد. ایوان بلند ورودی مسجد به همراه مناره‌های مرتفع ان در این دوران ساخته شد. همچنین تزیینات این مسجد تا بخش زیادی در دوره تیموریان انجام شد و تکمیل بیشتر آن در دوره صفویه به پایان رسید.
گنبد مسجد جامع یزد یکی از شگفتی‌ای معماری است که علاوه بر فضای خارجی آن تزیینات مختلفی بر زیر گنبد خانه وجود دارد. همچنین ایوان آبی رنگ مسجد نیز هر بیننده‌ای را محو خود خواهد کرد. مسجد جامع یزد، بلندترین بنا د رمیان جاهای دیدنی یزد به شمار می‌رود که از هر فاصله‌ای قابل دیدن است.
آدرس: یزد، خیابان امام خمینی (ره)، مقابل برج ساعت، انتهای خیابان مسجد جامع
خانه لاری ها
بناهای قدیمی بسیاری در شهر یزد وجود دارند و در این بین خانه‌های قدیمی یکی از جاهای دیدنی در یزد محسوب می‌شود. خانه لاریها جزو یکی از همین خانه‌های قدیمی بوده که قدمت آن به دوره قاجار و 150 سال پیش برمی‌گردد.
این خانه معماری خانه‌های درونگرا کویری ساخته شده و مشتمل بر سه حیاط بزرگ و کوچک، مجموعه ای از ایوان ها و تالارها، اتاق ها، یک سردر و هشتی و سرداب و انبارهایی که با پلکان به سطح حیاط ها متصل می شوند، است. همچنین وجود بادگیر، آیینه‌کاری‌های ماهرانه و گچبریهای چشم‌نواز، شیشه‌های رنگی و ارسی‌های تماشایی، خانه لاریها را به یکی از زیباترین خانه‌های یزد تبدیل کرده‌اند.
آدرس: یزد، خیابان امام خمینی، محله فهادان، مجاور عمارت کلاه فرنگی
مطلب مرتبط: خاص ترین و بهترین هتل های سنتی ایران کدامند؟
بقعه دوازده امام
یکی از قدیمی‌ترین بناهای موجود در شهر یزد که بدون تغییری از قرن پنج هجری باقی مانده ، بقعه دوازده امام یزد است. این بقعه متعلق به دوره سلجوقی بوده و بنابر گفته تاریخ شناسان بر روی یک آتشکده ساسانی ساخته شده است.
بنا بقعه به صورت یه هشت ضلعی بوده و در داخل آن گچبریهای اصیل سلجوقی با طرح‌های اسلیمی وجود دارد. همچنین محرابی مرمری در داخل بنا وجود دارد که قدمت ان را می‌تواند به قرن‌های دو و سوم هجری بازگرداند.
آدرس: یزد، محله فهادان
مجموعه خان یزد
در دوران تیموری شالوده شهر یزد را بر اساس پیشرفت تاسیسات شهری پایه گذاری کردند و ساخت مجموعه‌های شهری در این دوران در شهرهای مختلف مانند اصفهان، کرمان و یزد رو به پیشرفت بود. مجموعه خان یزد نیز از این دسته مجموعه‌های شهری است که در جهت آبادانی یزد ساخته شد.
مجموعه خان یزد شامل یک مدرسه، حمام و بازار بزرگ است. اگر چه زیربنا ساخت این مجموعه به دوره تیموری بازمیگردد تکمیل و نبوغ آن در دوره قاجاریه بوده و بخش بزرگی از آن یعنی بازار مملو از المان‌های معماری دوره قاجار است. حمام خان نیز از بناهای محبوب مجموعه بوده که تزیینات خاص خود را دارد.
آدرس: یزد، خیابان قیام، مجموعه خان یزد
مسجد جامع فهرج
برای دیدن معماری بادوام و اصولی ایران در شهر یزد می‌توان به روستا فهرج و مسجد تاریخی فهرج مراجعه کرد. این مسجد متعلق به قرون اولیه در دوره صدر اسلام بوده و دارای فضایی منحصر به فرد نسبت به سایر مساجد ساخته شده در ایران است.
این مسجد شبستانی تک مناره تماما از آجر ساخته شده و دارای صحنی بسته در میانه مسجد است. مسجد تزیینات بارزی ندارد اما همانند سایر مساجد قرون اولیه اسلام زیبایی خود را در بزرگی و صلابت خود نشان داده است.
آدرس: یزد، 25 کیلومتری جنوب شرقی شهر یزد، روستای فهرج
مطلب مرتبط: جاهای دیدنی اصفهان | راهنمای بازدید از نصف جهان + آدرس و عکس
کویر کاراکال
کاراکال از زیباترین کویرهای ایران بوده و جزو جاهای دیدنی یزد است. این کویر در نزدیکی شهر یزد قرار گرفه و مسیر رسیدن به آن اسفالت است. در نزدیکی این کویر زیبا اقامتگاهایی برای ماندن در شب نیز وجود داشته و می‌توان با استفاده زا آن‌های از آسمان زیبای کویر در شب نیز لذت برد.
آتشکده یزد
فرهنگ و دین باستانی زرتشت در شهر یزد بیشتر از سایر شهرهای ایران دیده می‌شود. تاثیر این دین الهی از دیرباز بر روی معماری ایرانی دیده شده و ساخت آتشکده‌ها و بناهای مذهبی مختلف این موضوع را به خوبی نشان می‌دهد. آتشکده یزد و یا بهرام نیز یکی از اصلی‌ترین نیایشگاه‌های زرتشتیان در شهر یزد است.
بنا این آتشکده متعلق به دوره پهلوی بوده و نیایشگاهی جدید در تاریخ بلند دین زرتشت محسوب می‌شود.
تزییناتی از نگاره‌های فروهر و سرستون‌های سنگی بر روی بدنه بنا زیبایی این نیایشگاه را دو چندان کرده و فضای داخلی آن تصویر یک آتشکده را برای غیر زرتشتیان نمایش می‌دهد. بنا بر گفته‌ای آتش این نیایشگاه بیش از 1500 سال است که روشن مانده است.
این نیایشگاه به عنوان آتشکده زرتشتیان نیز شناخته می‌شود و آتش موجود در آن یکی از سه آتش باستانی و مقدس پیروان زرتشت از دوره ساسانیان است.
آدرس: یزد، میدان مارکار، خیابان آیت الله کاشانی، آتشکده یزد
موزه آب
موزه آب یکی از دیدنی های یزد است که در نزدیکی میدان امیر چخماق قرار گرفته است. اهمیت حفظ آب در شهر یزد باعث شده تا این موضوع از گذشته تا به امروز جلوه دیگری داشته باشد و مردم برای ذهیرهع و نحوه مصرف آب چاره‌های مختلفی بیاندیشند. در موزه آب تلاش شده است مجموعه‌ای از تلاش‌های چندین و چند ساله مردم یزد در حفظ و نوع مصرف آب جمع آوری شوده و به نمایش دربیاید.
در این موزه کارکرد کاریز و یا قنات، شیوه کار مقنی‌ها و نوع پوشش آن‌ها و ماکتی از ساختار حرکت آب در یک کاریز و چرخ چاه نمایش داده شده است. در بخش دیگری از موزه مدارک مربوط به آب و نحوه توطیع آن در بین مردم و زمین‌های کشاورزی نشان داده شده است.
همچنین در بخشی دیگر تمامی ظرف و ظروف مربوط به نگهداری و حفظ آب مانند ظرف های فلزی مانند مشربه، ظرف های سفالی مانند کوزه ها و ظرف های شیشه ای بسیار ظریف نمایش داده شده است. ساختمان موزه نیز خود دیدنی بوده و متعلق به خانه تاریخی کلاهدوزها است. این بنا متعلق به دوره قاجار بوده و دو رشته قنات به نام زارچ و رحیم آباد عبور می‌کرده است و شاید همین موضوع دلیل میزبانی آن از موزه آب یزد باشد.
آدرس: یزد، خیابان امام، شمال میدان امیرچخماق، خیابان قیام
آب انبار امیر چخماق یزد
یزد به شهر آب انبارها معروف است و این موضوع ریشه در کمبود آب در این شهر در طی سالیان داشته است. یزد شهری کویریست که به دلیل قرارگیری در این منطقه جغرافیایی نیازمند ساخت تجهیزات شهری برای جمع آوری آب و ذخیره آن از قدیم بوده است. آب انبار یکی از این تجهیزات بوده که کمک بسیاری در حفظ منابع آب در این شهر داشته است.
آب انبار امیر چخماق یزد معروف‌ترین آب انبار این شهر بوده که دارای پنج بادگیر هشت طرفه در جانب گنبد قرار گرفته بر روی فضای زیرین بنا است. این بنا تمام آجری دارای تزیینات متنوع آجرکاری بوده که بر روی لبه‌های گنبد و بخش پایینی دیوارهای بنا دیده می‌شود.
آب انبار امیر چخماق یزد امروزه تغییر کاربری داده و با عنوان ورخانه صاحب الزمان به عنوان محلی برای برگزاری و تماشا ورزش‌های زورخانه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. امروزه می‌توان در سانس‌های ۴۰ دقیقه‌ای تا یک ساعتی، در این آب انبار قدیمی به تماشای ورزش‌های زورخانه‌ای پرداخت.
آدرس: یزد،خواجه خضر، بلوار بسیج، خیابان سلمان فارسی، میدان امیرچخماق.
مدرسه ضیائیه (زندان اسکندر)
در محله قدیمی فهادان یزد آثار تاریخی مختلفی وجو دارد. زندان اسکندر و یا مدرسه ضیائیه یکی از معروف‌ترین بناهای موجود ردر این محله بوده که مربوط به دوره ایلخانی است. نام زندان اسکندر در مورد این بنا به داستان اسکندر و ساخت زندانی در شهر یزد با نام کِثه باز میزگردد. البنه مدرک معتبری در مورد زندان بودن این بنا وجود نداردو محققان بسیاری مانند دکتر ایرج افشار این بنا را به عنوان مدرسه، مدرسه و آرامگاه می‌شناسند.
مدرسه ضیائیه بيش از ۷۰۰ سال پيش محل تدريس بود و میزبانی مجالس بحث و بررسی بزرگان و علما را بر عهده داشت. یکی ار نکات مهم در مورد معماری این بنا گنبد رفیع و عظیم آجری آن است که بر روی چهار سکنج تزیین شده با گچ استوار است.
از دیگر تزیینات این بنا می‌توان به گچبری با نقاشی آبرنگ طلايی و لاجوردی و کتیبه‌های آجری و گچی اشاره کرد. در قسمن صحن مدسه فضاهای مهم و دیدنی مانند پایاب و بادگیر قرار دارد. نکته معماری جالب دیگر در مورد این بنا ساخت آن بدون استفاده از هیچ نوع تزیینات کاشی‌کاری است و به نظر می‌رسد تنها از خشت خام برای ساخت عمارت مدرسه بهره برده باشند.
دخمه زرتشتیان
دخمه یکی از جاهای دیدنی یزد است که به زرتشتیان این شهر تعلق دارد. دخمه به مجموعه بناهایی گفته می‌شود که بر بلندای تپه‌های جنوبی شهر یزد قرار دارد و مربوط به آیین دفن مردگان زرتشتیان این شهر است. برای بازدید از این دخمه‌ها باید یک مسیر پیاده‌روی چند دقیقه‌ای تا بالای تپه‌ها را طی کنید و در نهایت بر بلندترین قسمت تپه‌ها به بناهای مورد نظر برسید. با رسیدن به این بلندی علاوه بر بازدید از دخمه‌ها از چشم‌انداز شهر یزد نیز برخوردار خواهید بود.
بقعه رکن الدین
بقعه سید رکن‌الدین که در قدیم به مدرسه رکنیه نیز معروف بوده در مجاورت مسجد جامع یزد قرار دارد. این بقعه بسیار زیبا با گچبریهای زیبا، کتیبه‌های نقاشی و طلاکاری‌های متنوعی که دارد یکی از زیباترین بناهای شهر یزد نیز به شمار می‌آید.
بقعه رکن‌الدین با گنبد فیروزه‌ای بسیار زیبا و تزئیناتی که به آن اشاره کردیم نظر هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند. این بقعه مربوط به قرن هشت هجری است که محل دفن یکی از بزرگان و سادات این شهر محسوب می‌شود.
موزه آئینه و روشنایی
این موزه یزد که به نام موزه قصر آئینه نیز شناخته می‌شود در یک کوشک با قدمت حدود صد سال دایر شده است. موزه آئینه و روشنایی از جمله جاهای دیدنی یزد با قدمت متعلق به دوران معاصر به شمار می‌رود و در سال 1378 گشایش یافته است. لازم به ذکر است این موزه در فهرست آثار ملی ایران جای دارد و محل مناسبی برای دوست‌داران فرهنگ و هنر ایران است.
موارد به نمایش درآمده در این موزه به نمایش تأثیر نور از لحاظ دیداری و معنوی بر روی اجسام و آثار توجه دارد. موزه نور و روشنایی یزد شامل چند رواق به نام‌های عتیق، خمسه، افرنگ، نور، مخمل، منظر، آینه، مشکات و آبگون است. این موزه منحصر به فرد ایران در خیابان آیت الله کاشانی یزد، رو به روی پارک هفتم تیر قرار دارد.
تالاب دروازه قرآن
کویر دروازه قرآن یکی از زیباترین جاهای دیدنی یزد با یک ویژگی منحصر به فرد یعنی وجود تالاب پساب یزد یا دروازه قرآن است. این تالاب زیبا که در میان شن‌های کویر قرار دارد از جمع شدن آب تصفیه‌خانه یزد در میان پستی و بلندی شکل گرفته است.
منظره چشم‌نواز این تالاب و نی‌زارهای اطراف آن در محیط کویری یک جاذبه خاص و پرطرفدار به شمار می‌رود. تالاب پساب در نزدیکی منطقه زارچ یزد قرار دارد و برای رسیدن به این جاذبه لازم است مسیر خیابان نصر در دروازه قرآن را بپیمایید.
روستای فهرج
این روستای کویری و تاریخی از توابع شهرستان یزد و در مسیر بافق به یزد قرار دارد. جالب است بدانید روستای فهرج در گذشته یکی از شهرهای یزد به‌شمار می‌رفت. این روستا دارای 5000 سال قدمت است و به دلیل ساختار تاریخی و معماری خاص سازه‌ها از جذاب‌ترین جاهای دیدنی یزد به‌شمار می‌رود.
در روستای زیبای فهرج می‌توانید به بازدید از بناهای خشت و گلی و آثار باستانی مانند آب‌انبار، مسجد جامع فهرج و قلعه فهرج بپردازید و حضور در بناها و کوچه پس کوچه‌های کویری را تجربه کنید. برای رسیدن به این روستا کافی است 22 کیلومتر از جنوب شرق یزد فاصله بگیرید.
آرامگاه سید گل سرخ
آرامگاه یا بقعه سید گل سرخ یکی از جاهای دیدنی یزد در محله سرچم، خیابان سید گلسرخ این شهر قرار دارد. این سازه خشت و گلی که در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده متعلق به قرن 9 هجری قمری است.
در این بنا آرامگاه سیدحسین گلسرخ فرزند امام موسی کاظم قرار دارد و دارای چند بخش از جمله حسینیه، نمازخانه، آب‌ابنار، قبرستان و بازارچه است و عموم مردم برای زیارت و انجام امور مذهبی به آن مراجعه می‌کنند. ساختار خشت و گلی، یک گنبد کاشی‌کاری بسیار زیبا و کتیبه‌های تاریخی از شاخصه‌های این بقعه به‌شمار می‌روند.
آب انبار رستم گیو
این آب‌انبار که از جمله آثار ملی ایران به‌شمار می‌رود در دوره قاجار به‌وجود آمده است. آب انبار رستم گیو در بلوار بسیج یزد قرار دارد و نام رستم گیو نیز به بانی ساخت این سازه که نماینده زرتشتیان در مجلس شورای ملی بود، تعلق دارد.
شکل معماری این آب‌انبار یک گنبد به شکل شلغم است که چهار بادگیر در اطراف آن قرار دارد، برای ساخت این بنا از آجر فرشی و ساروج استفاده شده است. خزینه استوانه‌ای درون آب‌انبار رستم گیو برای 2300 مترمکعب آب گنجایش دارد اما به علت خشک شدن قنات‌ها بدون آب شده است.
قلعه سریزد
یکی از اعجاب‌انگیزترین جاهای دیدنی یزد، قلعه سریزد در شهرستان مهریز است. این قلعه که درشمار یکی از کهن‌ترین صندوق امانات بانکی در جهان شناخته می‌شود به دوران ساسانیان تعلق دارد. قلعه سریزد در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده و به‌عنوان محلی برای نگهداری و محافظت از غلات، طلا، پول و دارایی مردم در هنگام حمله مهاجمان کاربرد داشته است.
این قلعه دارای دو حصار بیرونی، یک خندق به عرض شش متر و عمق چهار متر است و در داخل نیز دو و سه طبقه دارد. جالب است بدانید در قلعه سریزد 468 اتاق کشف شده است که هر یک در و کلید مجزا دارد و متعلق به یک خانواده بوده است.
مطلب مرتبط: قلعه سریزد در مهریز | یک صندوق امانات از دوران ساسانیان
روستای خرانق
روستای خرانق در شهرستان اردکان استان یزد قرار دارد. این روستا با قدمت 4500 ساله از شگفت‌انگیزترین جاهای دیدنی یزد به‌شمار می‌رود. خرانق از دو بخش کهن و جدید تشکیل شده است و در بخش کهن آن جاذبه‌های بسیاری وجود دارد.
قلعه به‌جا مانده از ساسانیان، منارجنبان سراسر خشتی و پل تاریخی از جمله شگفتی‌های این روستا هستند. لازم به ذکر است روستای تاریخی خرانق یزد در سال 1383 به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.
مطلب مرتبط: روستای خرانق استان یزد | یک روستای 4500 ساله خشتی
سفر به یزد می‌تواند یکی از جذاب‌ترین تجربه‌های فرد در مسافرت‌های ایرانگردی باشد. این شهر مملو از آثار باستانی دیدنی و جاذبه‌های طبیعی منحصر به فرد است که تجربه یک بار بازدید از آن‌ها پیشنهاد می‌شود. همچنین برای اقامت در شهر زیبای یزد می‌توانید بر روی دکمه زیر کلیک کرده و تمامی هتل‌های یزد را بررسی و محل اقامت مورد نظر خود را رزرو نمایید.
